In Enkhuizen zijn veel walkanten privé eigendom van de eigenaars van de tegenoverliggende huizen. Tussen de walkant en de woningen ligt dan een weg. Op de walkanten wordt vaak geparkeerd door de bewoners of derden, in het gras of op door de eigenaars zelf aangelegde bestrating. Soms zijn deze parkeerplaatsen afgesloten door een beugel, soms niet.
Tussen de eigenaars en de gemeente Enkhuizen speelt al jaren de discussie of het hier al dan niet gaat over een openbare weg in de zin van de Wegenwet. In dat laatste geval is een parkeervergunning nodig, anders niet.
Wat is nu een weg in de zin van de Wegenwet en wanneer is die weg openbaar?
Wat precies een weg is waarop de Wegenwet van toepassing is, staat niet in de Wegenwet. Vaak beginnen wetten met definities. Getuige de geschiedenis van de totstandkoming van de Wegenwet, (Kamerstukken II 1929/30, nr. 99a, p. 1) vond de wetgever geeft daarin te kennen dat het niet nodig is een definitie te geven van wat een weg is in de zin van de Wegenwet. Dat wijst “de praktijk” wel uit, vond de wetgever. De wetgever geeft als voorbeeld dat het niet wenselijk zou zijn bijvoorbeeld alle wegbermen als weg in de zin van de Wegenwet te benoemen. Bermen kunnen ook een andere bestemming hebben, bijvoorbeeld als waterkering. Het benoemen daarvan als weg in de Wegenwet zou het ongewenste gevolg kunnen hebben dat de Gemeente het onderhoud daarvan zou moeten betalen.
Op grond van artikel 4.1 van de Wegenwet is een weg openbaar als deze, kort gezegd:
- 30 achtereenvolgende jaren voor een ieder toegankelijk is geweest;
- wanneer hij 10 jaar voor een ieder toegankelijk is geweest en tevens gedurende die tijd door de overheid wordt onderhouden;
- door de rechthebbende als openbare weg is bestemd.
De manier waarop de weg wordt gebruikt speelt hierbij dus een rol. Daarom plaatsen eigenaars vaak een bordje met privé weg- of terrein.
De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft zich op 16 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3836 al eens uitgesproken over vergelijkbare parkeerplekken in Enkhuizen. In die zaak was sprake van vier verharde parkeerplaatsen op de walkant, gecombineerd met tuin. De parkeerplaatsen waren afgesloten door parkeerbeugels.
Volgens de gemeente Enkhuizen was dat afsluiten met parkeerbeugels recentelijk gebeurd, en waren de parkeerplekken vanaf 1850 openbaar toegankelijk.
Parkeerplekken op walkant geen weg in de zin van de Wegenwet
De Afdeling Bestuursrechtspraak oordeelde echter dat gezien de inrichting van de walkant helemaal geen sprake was van weg waarop de Wegenwet van toepassing is. Omdat geen sprake is van een openbare weg in de zin van de Wegenwet, is volgens de Afdeling niet relevant of de parkeerplaatsen al dan niet afgesloten waren met een parkeerbeugel. Aan de toets van artikel 4.1. van de Wegenwet kom je niet toe als geen sprake is van een weg waarop de Wegenwet van toepassing is..
De Wegenwet heeft naar het oordeel van de Afdeling betrekking op verkeersbanen die een functie vervullen ten behoeve van het afwikkelen van het openbare verkeer en die derhalve naar hun aard of functie een grote, onbepaalde publieksgroep dienen. De Afdeling vindt dat de walkant gezien de inrichting daarvan niet kwalificeert als weg in de zin van de Wegenwet.
De Afdeling motiveert echter niet welk aspect van de inrichting van de walkant haar tot dit oordeel brengt. Dat roept de vraag op waarom de Afdeling vindt dat gezien de inrichting geen sprake is van een openbare weg. Is dat door de afsluiting met parkeerbeugels, kunnen deze parkeerplekken per definitie niet als verkeersbaan worden gezien, of is er een andere reden?
Die onduidelijkheid leidt er allicht toe dat de rechtbank Noord-Holland op 4 augustus 2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:6060, uitspraak doet in een vergelijkbare zaak.
Het verschil met de eerder genoemde zaak was volgens de gemeente Enkhuizen dat in de casus die daar aan de orde was sprake was van een walkant die was ingericht als tuin. Er was sprake van een tuinsfeer, groen met parkeren, aldus de gemeente. Dat is hier volgens de gemeente niet het geval, hier is sprake van parkeren met groen. Gezien de inrichting van de walkant is in dit geval volgens de gemeente sprake van een openbare weg.
De rechtbank stelt de gemeente met verwijzing naar genoemde jurisprudentie van de Afdeling in het ongelijk. Er is al eerder door de Afdeling geoordeeld dat dergelijke walkanten geen openbare weg zijn, aldus de rechtbank.
Allicht gaat de gemeente in beroep. Ik ben benieuwd of de Afdeling haar eerdere uitspraak dan handhaaft, met eventueel een uitgebreidere motivering.
In een uitspraak van 5 maart 2008, ECLI:NL:RVS:2008:BC6035 over een steeg stelt de Afdeling dat een steeg die dient als toegangsweg naar woningen geen openbare weg is omdat deze niet is te onderscheiden van een uitweg en dood loopt. Vast staat dat de steeg geen doorgaande verbinding vormt naar wegen of paden achter de steeg, zo stelt de Afdeling. Dat criterium is hier allicht ook van toepassing.
Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem vrijblijvend contact op met mr Mascha Jonkman,
jonkman@jadvocaten.nl, 0625000951.
Comments are closed